Wpływ roślinności terenu zalewowego na przepustowość i stabilność koryta wielkiej wody

Słowa kluczowe: geometria roślinności, powierzchnia opływu roślin, opory przepływu, przepustowość korytowa, naprężenia krytyczne

Streszczenie:

Obszar zalewu w zasięgu wody Q10%, w części przykorytowej potoków charakteryzuje się znaczną nierównomiernością w układzie podłużnym doliny. Obszary o płaskiej, szerokiej terasie zalewowej z niewielkim spadkiem poprzecznym, występują rzadko. Ciek taki w dolinie płynie często w warunkach erozji wgłębnej, a terasa zalewowa niewielkich rozmiarów pojawia się na jednym bądź drugim brzegu w zależności od układu wysokościowego i przebiegu cieku w planie sytuacyjnym. Roślinność w tych warunkach porasta już same brzegi koryta niskiej wody, a roślinność krzewiasta dominuje na obszarze zalewowym. Takie warunki, podczas przejścia wód wezbraniowych, generują wiele zjawisk wywołanych wpływem roślinności. Należą do nich: zwężenie i koncentracja przepływu w centralnej części koryta niskiej wody, zmiany profilu prędkości w pionach hydrometrycznych, zarówno w strefie terenu zalewowego z roślinnością, w korycie w bezpośredniej bliskości roślin, jak i w centralnej części koryta. Wpływ roślinności strefy zalewowej rozciąga się również na obszar koryta właściwego i powoduje tu wzrost prędkości w strefie przydennej. Przedmiotem niniejszego opracowania jest analiza zjawisk zachodzących podczas ruchu wody w strefie całkowicie zajętej przez roślinność na obszarze terasy zalewowej oraz jej pośrednie oddziaływanie na stabilność hydrodynamiczną dna w głównej części koryta. W czasie przejścia wezbrania przy podnoszeniu się stanu wody, na skutek zmian oporów opływu roślinności, zmianie ulega współczynnik szorstkości. Pomiary zostały przeprowadzone dla wybranych przekrojów poprzecznych potoku Krzczonowskiego. Polegały one na określeniu charakterystyki geometrycznej roślinności krzewiastej w warunkach naturalnych oraz określeniu jej oddziaływania na centralną część koryta z gruboziarnistym dnem szorstkim w różnych warunkach ruchu wody podczas przejścia wezbrania.

Cytowanie:

Florek J. 2006, vol. 3. Wpływ roślinności terenu zalewowego na przepustowość i stabilność koryta wielkiej wody. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 2006, vol. 3/ 4 (2)